Misiołek Leon (1860–1926), drukarz, działacz socjalistyczny, poseł do Sejmu Ustawodawczego, senator. Ur. 8 II w Dębowcu koło Jasła, był synem Ignacego, garbarza, i Marianny z domu Watulewicz. W 13 roku życia rozpoczął praktykę drukarską. Wyzwolony w r. 1876 na towarzysza sztuki drukarskiej, pracował kolejno w różnych drukarniach w Tarnowie, Lwowie i Krakowie. Już podczas pobytu we Lwowie w końcu lat siedemdziesiątych XIX w. przejął się pod wpływem Antoniego Mańkowskiego ideą socjalizmu. Po ukończeniu trzyletniej służby wojskowej podjął pracę jako zecer w Krakowie. Należąc do organizacji zawodowej drukarzy, brał czynny udział w krzewiących się wówczas wśród krakowskiej młodzieży robotniczej konspiracyjnych kółkach socjalistycznych. Kierował agitacją socjalistyczną w czasie przygotowań do obchodów 1 Maja, urządzanych w Krakowie po raz pierwszy w r. 1890. Był współorganizatorem założonego w Krakowie w sierpniu 1891 Robotniczego Stowarzyszenia Kulturalno-oświatowego «Siła», które przygotowało grunt dla działalności partii socjaldemokratycznej. W grudniu 1892, z chwilą powołania do życia Galicyjskiej Partii Socjaldemokratycznej (GPSd), M. wybrany został w skład komitetu agitacyjnego tej partii oraz w skład komitetu redakcyjnego jej organu prasowego „Naprzód”. Później przez jeden rok (1904) był wydawcą i redaktorem odpowiedzialnym organu Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD), tygodnika „Prawo Ludu”. Od r. 1892 do r. 1919 wchodził w skład kierownictwa GPSd (od r. 1897 PPSD). Gdy na IV kongresie partyjnym we Lwowie we wrześniu 1897 utworzono Komitet Wykonawczy PPSD, w skład jego wybrany został m. in. M., zasiadając w nim do kwietnia 1919, tj. do powstania ogólnokrajowej Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Na XVII kongresie PPS w maju 1920 M. wszedł do jej Rady Naczelnej, na XVIII w kwietniu 1921 – do sądu centralnego. W l. 1901–8 był wybierany przewodniczącym Komitetu Wykonawczego PPSD. Od r. 1900 przewodniczący Komitetu Okręgowego PPSD Galicji Zachodniej. Od początku lat dziewięćdziesiątych przemawiał na bardzo wielu zgromadzeniach ludowych w Krakowie, Galicji Zachodniej i na Śląsku Cieszyńskim. Stał się jednym z najpopularniejszych agitatorów.
Jednocześnie M. był aktywnym działaczem krakowskiej organizacji partyjnej. W listopadzie 1894 wybrany został do zarządu powołanego wówczas do życia w Krakowie politycznego stowarzyszenia p. n. «Proletariat». Od r. 1895 do r. 1918 wchodził w skład miejscowego zarządu partyjnego PPSD w Krakowie. Przez kilkanaście lat (z przerwą od r. 1911 do stycznia 1918) był jego przewodniczącym. W r. 1897 wybrany został zastępcą przewodniczącego komitetu agitacyjnego PPSD w Krakowie. Gdy w październiku 1918 w miejsce krakowskiego komitetu partyjnego PPSD utworzona została krakowska Rada Robotnicza, wszedł w skład 3-osobowego prezydium tej Rady i został jej przewodniczącym. Był jednym z 10 delegatów krakowskiej Rady Robotniczej PPS na I Zjazd Rad Delegatów Robotniczych, który miał odbyć się w maju 1919 w Warszawie, nie doszedł jednak do skutku. W okresie, gdy M. współprzewodniczył komitetowi agitacyjnemu PPSD w Krakowie, pozostawał on w częściowej opozycji wobec I. Daszyńskiego. W styczniu 1906 M. był przeciwny wysłaniu „Listu otwartego” I. Daszyńskiego do Centralnego Komitetu (CK) PPS, krytykującego taktykę strajku powszechnego. W r. 1916 należał do grupy, która była przeciwna wstąpieniu posłów PPSD do Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa, a we wrześniu 1917 do grupy Emila Haeckera, potępiającej decyzję klubu posłów socjaldemokratycznych wystąpienia z Naczelnego Komitetu Narodowego i politykę współpracy z Narodową Demokracją. W okresie zaborów trzykrotnie kandydował z listy PPSD w wyborach do sejmu galicyjskiego (1897) i wiedeńskiej Rady Państwa (1907, 1911), nie został jednak wybrany. W r. 1897 kandydował z terenu Nowego Sącza, w r. 1907 z krakowskiego okręgu wyborczego, a w r. 1911 z okręgu Biała–Oświęcim–Kęty–Andrychów. Brał udział niemal we wszystkich kolejnych kongresach i konferencjach PPSD, niektórym z nich przewodniczył. Był też delegatem PPSD na kongresy partii socjaldemokratycznej w Austrii.
M. był jednym z współzałożycieli (1898) i członkiem Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza w Galicji. Przez szereg lat był przewodniczącym partyjnej (PPSD) komisji oświatowej w Krakowie. Obok politycznej prowadził jako robotnik drukarski żywą działalność w ruchu zawodowym drukarzy. W r. 1900, gdy „Naprzód” przekształcono z tygodnika w dziennik, M. pracował przy nim odtąd przez 18 lat, z początku jako zecer, a później, po śmierci Gustawa Titza, jako metrampaż. Jako członek organizacji zawodowej drukarzy opowiadał się już w połowie lat dziewięćdziesiątych za centralizacją ruchu, za przystąpieniem Zgromadzenia Towarzyszy Sztuki Drukarskiej «Ognisko» w Krakowie do Związku Austriackich Stowarzyszeń Drukarskich. Nastąpiło to w r. 1896. W t. r. M. stanął na czele tzw. komisji mężów zaufania, której celem było przestrzeganie tzw. Cennika Normalnego (tj. taryfy płac) wywalczonej przez drukarzy w Galicji w początkach t. r. W r. 1912 wybrany został przewodniczącym krakowskiej filii Stowarzyszenia drukarzy, odlewaczy czcionek i pokrewnych zawodów dla Galicji, Wielkiego Księstwa Krakowskiego i Bukowiny, p. n. «Ognisko» (utworzone w r. 1896 ze Zgromadzenia Towarzyszy Sztuki Drukarskiej). Funkcję przewodniczącego pełnił nadal i po styczniu 1915, tzn. wówczas, gdy filia krakowska usamodzielniła się, odrywając się od centrali lwowskiej. Godność przewodniczącego złożył dopiero po wybraniu go posłem do Sejmu RP w styczniu 1919. Kiedy w styczniu 1917 wznowione zostało w Krakowie wydawanie „Ogniska” (organu Związku Austriackich Stowarzyszeń Zawodowych), M. firmował to pismo do końca 1918 r. jako jego wydawca i redaktor odpowiedzialny. W l. 1892–7 był sekretarzem Tow. Emerytalnego drukarzy i pokrewnych zawodów «Siła» w Krakowie, później, w l. 1904–7, prezesem Kasy Chorych drukarzy i litografów w Krakowie. Przez pewien czas był również delegatem robotników w Zakładzie Ubezpieczenia od wypadków. W r. 1916 został wybrany ze strony towarzyszy sztuki drukarskiej przewodniczącym Rozjemczego Sądu Cennikowego dla Galicji zachodniej. Wielokrotnie był delegatem na krajowe i ogólnopaństwowe zjazdy drukarzy i związków zawodowych. Działalność agitacyjna i organizacyjna ściągnęła na niego częste represje w postaci rewizji policyjnych oraz aresztów (np. w l. 1892 i 1894). Stawał jako oskarżony w kilku procesach. Przed r. 1914 został wysłany przez towarzyszy na leczenie za granicę.
W styczniu 1919 wybrany został z listy PPSD posłem do Sejmu RP z okręgu wyborczego nr 41: powiaty Jasło, Krosno i Sanok; wchodził w nim do komisji aprowizacyjnej i należał do klubu Związku Polskich Posłów Socjalistycznych. W kolejnych wyborach w listopadzie 1922 wybrano go senatorem z woj. kieleckiego. Do końca życia uczestniczył w pracach senackiej komisji gospodarstwa społecznego, był członkiem klubu Związku Parlamentarnego PPS. W l. 1919–22 był radcą miejskim w Krakowie. W czerwcu 1921 na II Zjeździe Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych (RSS) w Warszawie wybrany został w skład Rady Związku RSS. W r. 1923 wybrano go prezesem Rady Kasy Chorych w Krakowie; funkcję tę pełnił do śmierci. Przez pewien czas był przewodniczącym krakowskiej Rady Związków Zawodowych. W lutym 1926 wybrany został ponownie członkiem krakowskiej Rady Robotniczej. W r. 1926 pełnił funkcję przewodniczącego Tow. Przyjaciół Dzieci w Krakowie. Był w bliskich kontaktach z Bolesławem Limanowskim. M. zmarł 25 XII 1926 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Wg nekrologu w „Naprzodzie” M. był «… postacią oryginalną, jakiej podobnej nie było w dziejach naszego ruchu» (E. Haecker, nr 229).
Ożeniony od r. 1896 z rozwiedzioną Michaliną z Gerichterów, 1. v. Dulębową (zm. 1937), miał dwie córki: Zofię (ur. 1898) i Leonę (1902–1923); M. był ojczymem Marii Dulęby, artystki Teatru Polskiego w Warszawie, oraz Henryka Dulęby, majora W.P. zmarłego w r. 1961.
Kormanowa, Materiały do bibliografii 1866–1918; Mościcki–Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27, (fot. na s. XXVI); Oester. Biogr. Lexikon; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 425 (fot.), 429, 537, 539; Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 r., P. 1920 s. 199 (fot.), 200, 273, 287; Słownik Pracowników Książki Pol.; – Buszko J., Ruch socjalistyczny w Krakowie 1890–1914…, Kr. 1961 (fot. po s. 256); Holzer J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1917–1919, W. 1962; Księga pamiątkowa stowarzyszeń drukarzy krakowskich, Kr. 1930 s. 61, 68–9, 73, 85–7, 89, 91, 94, 96–7 (fot.), 98, 109, 112, 115–20, 123, 126–7, 130, 133, 134, 137, 139, 143, 148–9, 166, 188; Ruch zawodowy w Polsce. Zarys dziejów. T. 1: 1869–1918, W. 1974; – Daszyński I., Pamiętniki, W. 1957 II; Drobner B., Bezustanna walka, W. 1962–5 I–II; Limanowski B., Pamiętniki, W. 1958–73 II–IV; Sprawozdanie Stowarzyszenia Drukarzy, Odlewaczy Czcionek i Pokrewnych Zawodów w Krakowie, Stowarzyszeń „Ognisko” i „Siły” oraz związku zawodowego drukarzy (okręg Kraków), za rok 1916 s. 3, 7; toż, za rok 1926 s. 10–12 (fot.); – „Kalendarz Robotniczy” (Kr.) 1895 s. 4, 1896 s. 4, 1897 s. 95; „Naprzód” 1893 nr 3, 1899 nr 2, 1900 nr 160, 1901 nr 180, 1903 nr 5, 11, 1906 nr 148, 1908 nr 159, 1911 nr 132, 290, 1913 nr 288, 1918 nr 14, 17, 113, 117, 1919 nr 60, 1922 nr 242, 1926 nr 28, 299 (nekrolog), 300 (fot.), 301, 302, 355, 1927 nr 4, 7, 8, 10, 72, 82, 1946 nr 84 (fot.); „Ognisko” 1927 nr 1 (fot.); „Robotnik” 1926 nr 355 s. 1–2, 1927 nr 4 s. 2; „Z Pola Walki” 1960, 1969, 1973; – Centr. Arch. KC PZPR: 305/VII t. 28, 305/II t. 21 vol. 6 (korespondencja L. M-ka z l. 1895–1901); – Informacje córki Zofii Misiołek oraz ks. Edwarda Cieśli oparte na Księdze metrykalnej Urzędu parafialnego w Dębowcu.
Andrzej Pilch